Powrót do strony głównej




gen. Aleksander Krzyżanowski "Wilk"


   (tekst/zdjęcie: Facebook: Historia - Wczoraj i Dziś)




---------------------------


29 września 1951 roku w mokotowskim więzieniu w Warszawie zmarł komendant wileńskiej Armii Krajowej gen. Aleksander Krzyżanowski "Wilk" (ur. 18 lutego 1895 r. w Briańsku).

Żołnierz wojny polsko-bolszewickiej odznaczony za męstwo Krzyżem Walecznych, we wrześniu 1939 roku w 26. DP uczestnik bitwy nad Bzurą, następnie podczas okupacji od 1943 roku na Wileńszczyźnie, jego oddziały walczyły z kolaborantami litewskimi, oddziałami niemieckimi a także partyzantką sowiecką nękającą polską ludność. Aresztowany bezprawnie przez Sowietów po akcji "Burza" (polskie oddziały działały na terenie Rzeczypospolitej rozdartej przez Niemcy i ZSRS, ale jednak prawnie to były ziemie polskie), wielokrotnie nieustannie przesłuchiwany, następnie przewieziony do Moskwy na Butyrki a po Butyrkach w 1946 roku wywieziony do obozu NKWD w Diagilewie koło Riazania by trafić do Griazowca w styczniu 1947 roku. 1 sierpnia 1947 roku uciekł z obozu i na początku września dotarł do Wilna. Chciał on legalnie przekroczyć granicę polsko-radziecką, dlatego udał się do pełnomocnika rządu polskiego ds. repatriacji, przed którym ujawnił prawdziwe nazwisko i funkcję z AK. W rezultacie 13 września został ponownie aresztowany przez Sowietów i osadzony w więzieniu na Butyrkach. Wkrótce władze sowieckie dołączyły go do grupy obywateli polskich, mających być odesłanych do Polski.

4 października 1947 roku znalazł się w kraju. Po powrocie zawsze występował pod własnym nazwiskiem, a ponieważ jego sytuacja materialna była nie uregulowana, to często przenosił się z miasta do miasta. Utrzymywał on też kontakty ze swoimi byłymi podkomendnymi, ale miały one wyłącznie charakter towarzyski. Uważał, że konspiracja nie ma już sensu i może przynieść tylko kolejne aresztowania. Zamierzał poświęcić się wyłącznie życiu rodzinnemu i pracy zawodowej. Wiosną 1948 podjął pracę na stanowisku dyrektora Centralnej Składnicy Rozliczeniowej Akcji Siewnej Dyrekcji Roszarń Lnu i Konopi w Pakości.

3 lipca podczas narady dyrektorów został aresztowany, tym razem przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Pod koniec lipca został osadzony w więzieniu mokotowskim w Warszawie. W październiku roku 1950 - bardzo chory - uczestniczył jako świadek w procesie przeciwko członkom Mobilizacyjnego Ośrodka Wileńskiego Okręgu AK.

Zmarł 29 września 1951 w szpitalu więziennym na gruźlicę. Jego zwłoki zostały w tajemnicy zakopane na terenie Powązek między cmentarzem komunalnym i wojskowym.

W grypsie do rodziny pisał: "Cała moja wina jest w tym, że walczyłem pod orłem z koroną..."


--------------------------------------------------

::: Kliknij tu, aby przejść do strony głównej





© Urząd Gminy Kadzidło 2015-2020